Khi bước chân trên con đường can thiệp trị liệu, dù cho ai đó hay cho chính mình, cảm giác mất phương hướng sẽ tương tự như bơi giữa đại dương vào đêm giao thừa. Bài này giới thiệu cực ngắn 3 lưu ý mà các nhà trị liệu mới chắc chắn sẽ cần trong mọi thời điểm làm việc.

1 – Liên minh trị liệu quan trọng hơn mọi kỹ thuật trị liệu

Bạn không cần phải tài phép như Mỹ Hầu Vương, thuộc đủ 3769 phép thần thông để mang đến một hiệu quả can thiệp nào đó. Điều bạn cần tập trung là luôn ghi nhớ bản thân mình đang làm việc với con người, vì thế, bạn cần thể hiện những khía cạnh nhân tính và người nhất của mình để gia tăng mối quan hệ trị liệu. Không ai muốn trải lòng với 1 cái máy, đặc biệt là cho cái máy đấy thấy những phần thầm kín, sâu sắc nhất bên trong con người họ cả. Là con người đồng nghĩa với có sai sót, cả bạn lẫn thân chủ của bạn sẽ học dần từ những điều chưa chuẩn và điều chỉnh dần dần trong mỗi phiên trị liệu.

Tồn tại như 1 con người, giao tiếp với con người và kết nối với con người; nếu bạn thành công ở điểm này thì kỹ thuật sẽ chỉ mang tính chất bổ trợ cho kết quả sau này thôi.

2- Thư giãn: không cần phải gồng, nếu không hiểu: hãy hỏi lại!

Thân chủ hỏi điều A, bạn với sự xuất sắc của mình trả lời thành công, nhận được sự gật đầu tán thưởng và buổi can thiệp trở nên thuận lợi. Bạn cùng thân chủ đều cảm thấy tốt hơn trong phiên vừa rồi. Trong bối cảnh ấy: bạn đóng vai 1 chuyên gia biết tất cả mọi thứ (Sujet-supposé-savoir) để giúp thân chủ của mình hiểu được chuyện gì đang diễn ra trong đời sống và nội tâm của họ. Mọi thứ trông có vẻ ổn chừng nào bạn còn có câu trả lời.

Tuy nhiên, kết quả trị liệu không phụ thuộc vào câu trả lời của bạn, nó phụ thuộc rất nhiều vào góc nhìn, tâm thế, động cơ, nhận thức và hàng vạn gạch đầu dòng khác không trong tay bạn. Rất nhiều trường hợp, bạn có câu trả lời không phù hợp hoặc không có bất kỳ câu trả lời nào. Đừng quá lo lắng về chuyện đấy, hãy luôn hỏi lại nếu không chắc chắn về những gì mình nghe từ phía thân chủ. Khi bác sỹ nhãn khoa hỏi 1 người khiếm thị “Anh có nhìn thấy gì không?”, chẳng ai mỉa mai trình độ chuyên môn của bác sỹ vì có từ 4 đến 9 kiểu khiếm thị khác nhau, tùy cách phân loại. Hỏi để làm rõ thông tin cần thiết là điều bình thường và được khuyến khích thực hiện thường xuyên.

Trị liệu luôn luôn là làm việc nhóm, bạn không thể chiến thắng khi “đồng đội” của bạn kháng cự liên tục được.

3- Mọi phẩm chất bạn có đều dùng được trong trị liệu

Bạn muốn biết mình có phù hợp với công việc trị liệu không? Chỉ cần có một sự quan tâm và nhẫn nại vô bờ bến đến người tìm kiếm sự giúp đỡ từ phía bạn là đủ. Không quan trọng bạn hướng nội, hướng ngoại, trầm tính, sôi nổi, nhiệt tình, thờ ơ,… Luôn có đủ cơ sở lý luận đi kèm các kỹ thuật phù hợp với bản tính bạn có.

Tất nhiên sẽ có một vài phẩm chất như: bình tĩnh, thăng bằng, có khả năng chịu áp lực cao… sẽ luôn nổi trội hơn trong ngành này, tuy nhiên, nó không mang tính chất quyết định. Việc làm gì với những phẩm chất bạn có mới quyết định bạn sẽ đi xa đến đâu trong con đường trị liệu. Vậy nên, đừng lo lắng nếu hình ảnh mô tả nhà trị liệu trong sách giáo khoa khác xa hình ảnh của bạn.

Nếu muốn, bạn sẽ luôn sáng tạo ra được phương cách trị liệu của riêng mình.

P/s: trong trường hợp phân vân giữa nói và im lặng, hãy chọn nói. Có thể ngại, nhưng đừng làm nhân vật trong hình dưới đây.